Interview
Hoe help je jongeren met (plannen om) een tuinbouwbedrijf over te nemen?
Tuinbouwjongeren zijn de toekomst
Fotograaf: Fred Libochant
Het is het voorjaar van 2020. Een groot deel van Nederland gaat ‘op slot’ door corona. Mensen beginnen zich zorgen te maken over de toekomst. Ook in de tuinbouw. Dan ontstaat het idee om jongeren te helpen een tuinbouwbedrijf over te nemen. Dat groeide uit tot een succesvol project met inmiddels 3 edities.
“Destijds werkte ik als adviseur Economie bij de provincie”, vertelt Etwin Grootscholten. “En samen met Judith Schueler, directeur van ACCEZ, zetten we de eerste stappen om een blik in de toekomst van de tuinbouw te werpen. Wij wilden kijken naar hoe we een nieuwe generatie tuinbouwondernemers konden helpen om een bedrijf te runnen dat voorbereid is op de toekomst. Het liefst op een maatschappelijk verantwoorde manier, dus met oog voor de omgeving en het milieu.”
“Uiteindelijk staken we als provincie, ACCEZ en Tuinbouwjongeren Oostland én Westland, de koppen bij elkaar. Zo ontwikkelden we een traject van een jaar, bestaande uit 10 of 11 sessies over belangrijke thema’s.”
Zoeken naar deelnemers
Toen het traject voor een belangrijk deel was opgebouwd, kon het zoeken naar deelnemers beginnen. In het Westland liep iemand rond die zich ongelukkig voelde met het werk dat hij deed in de wegenbouw: Levi Vollebregt wilde daarom graag terug naar het bedrijf van zijn ouders. En uiteindelijk wilde hij zijn vader gaan opvolgen, net zoals zijn vader dat jaren geleden op zijn beurt had gedaan.
“Precies toen kwam dit traject op mijn pad”, vertelt Levi. “In mijn voetbalteam begon iemand over Tuinbouwjongeren Westland. Ik ben daar lid geworden, en ze vertelden over het traject. Toen ik me inlas, herkende ik me helemaal in hun omschrijving. Dus meldde ik me aan.”
De motivatie die Levi had voor de asparaguskwekerij – een sierplant, niet te verwarren met de Engelse naam voor asperges – was broodnodig, ontdekte hij: “Het feit dat je moest solliciteren om mee te doen, zegt al wat natuurlijk. Maar je moest ook echt laten zien dat je er goed over nagedacht had. En niet bang zijn om open te zijn over je twijfels en onzekerheden.”
Aan de slag
In september 2022 begon uiteindelijk het tweede traject voor tuinbouwjongeren in Westland, met onder andere Levi als deelnemer. Wat al snel opviel, was de input die jongeren kunnen geven. Dit is een belangrijk verschil met bijvoorbeeld een opleiding op het hbo. Etwin: “We laten bewust 2 sessies leeg. Zo kunnen mensen die zich aanmelden aangeven waar ze meer over willen weten of over in gesprek willen gaan.” “Het was ook een mooie manier om uit onze ‘Westland-bubbel’ te komen”, vertelt Levi. “We hadden bijvoorbeeld een sessie op de Zuidas, maar ook eentje in een kerk in Schipluiden.”
Waar gingen de sessies dan over? Etwin: “De sessie bij de oude locatie van De Nederlandsche Bank ging bijvoorbeeld over financiering. Daarmee wilden we laten zien dat er meer opties zijn dan lenen van een bank, bijvoorbeeld crowdfunding. En we hadden sessies over het aannemen en inhuren van arbeiders, internationalisering, en de overheid. Want als ondernemer ga je de overheid tegenkomen. Dan is het fijn als je weet wat je kan verwachten, en weet dat je kunt samenwerken aan de verbetering van de tuinbouw. Het traject is niet schools en je bouwt echt nieuwe netwerken op.” Levi vult aan: “Toen ik met het traject begon, waren we met het familiebedrijf bezig om nieuwe grond aan te kopen. Daarvoor moesten we nog akkoord krijgen van de gemeente Westland. En bij die eerste sessie was er een wethouder van de gemeente. Dat was dus een mooi toeval, en een goed voorbeeld van waar je de overheid tegenkomt.”
Sleutel tot succes
Inmiddels waren er 3 trajecten voor jongeren in de tuinbouw: 1 in het Westland, 1 in het Oostland en 1 voor jongeren uit beide gebieden. Een vierde is volop in ontwikkeling. “We willen nu een project opstarten in de Duin- en Bollenstreek”, legt Etwin uit. “Veel bollentelers zitten in Noord-Holland en Flevoland. Het zou dus mooi zijn als we daarmee het werkgebied kunnen uitbreiden.”
Levi raadt andere jongeren, die interesse hebben in het overnemen van een bedrijf in bijvoorbeeld de tuinbouw, zeker aan om mee te doen aan 1 van de trajecten: “Ik kan veel redenen noemen. Het is bijvoorbeeld goed om je netwerk te vergroten en je horizon te verbreden. Je krijgt een kijkje in de keuken bij anderen. Maar je leert vooral dat je niet alleen staat in je twijfels en onzekerheden. Dat is enorm waardevol: het helpt je om die twijfels weg te nemen.”
Over ACCEZ
Zuid-Holland heeft met haar vele universiteiten en hogescholen een unieke positie: er is kennis in overvloed om de uitdagingen van vandaag en morgen aan te gaan. Om die (wetenschappelijke) kennis in de praktijk te kunnen inzetten, werd in 2018 ACCEZ opgericht.
Met ‘Tuinbouwjongeren’ werkt ACCEZ eraan dat toekomstige ondernemers in onze provincie geld kunnen blijven verdienen met hun werk.