Interview

Minder CO2 uitstoot en tegengaan van bodemdaling - Ad en Nico vertellen erover.

Fotografie: Remco Zwinkels

Hoe verkoop je CO2?

Ad van Rees en Nico van der Ham, boeren in de Alblasserwaard, doen mee aan een experiment waarbij ze de grondwaterstand van hun land verhogen om minder CO2 uit te stoten en bodemdaling tegen te gaan. Een pilot van de Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling en Valuta voor Veen, een programma van Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland. Afgelopen zomer kwamen ze ermee in het nieuws.

Veen en klei

Ad van Rees heeft 170 koeien en ongeveer 50 schapen. Daarnaast is hij bestuurder van Zuivelfabriek De Graafstroom. “Een deel van de Alblasserwaard bestaat uit veen, met daarop een kleilaag. Het gebied is in de loop van de tijd meer dan 30 keer overstroomd geweest en daarbij is veel klei afgezet. Veenoxidatie treedt op als het veen droogstaat. Dat geeft maatschappelijke kosten, doordat er grote hoeveelheden CO2 vrijkomen, de bodem daalt en de waterkwaliteit afneemt. We willen daarom vooral die veenlaag nat houden. De kleilaag hoeft niet extra nat te zijn, die geeft namelijk veel minder CO2-uitstoot. Daarbij geeft natte klei een zompig land, waar het vee veel vertrapt en de wortels van het gras gaan rotten. Waardoor je er dan in feite niet meer op kunt boeren. Wij vinden dat ‘agrarisch medegebruik’, zoals dat heet, wel mogelijk moet blijven. Daarom kiezen we ervoor het waterpeil rond de 30 cm onder het maaiveld te houden.”

Ervaring en kennis

In de Alblasserwaard kijken ze ook naar Zegveld, waar een proefboerderij en een kenniscentrum al langer bezig zijn en inmiddels veel ervaring en kennis hebben opgebouwd. Al zijn beide situaties niet helemaal vergelijkbaar: rond Zegveld is er enkel veen en handhaaft men het waterpeil daarom op 20 cm onder het maaiveld. Het idee is hetzelfde: CO2- (en stikstof)uitstoot verminderen en zo een nieuw, economisch haalbaar bedrijfsmodel met minimale impact voor het klimaat ontwikkelen.

"We zitten in een overgangssituatie naar een meer duurzame toekomst."

Waterinfiltratie

Nico van der Ham heeft 80 melkkoeien, wat jongvee en ook een aantal schapen. “Om het water onder mijn land op het juiste peil te houden, haal ik met een pomp die op zonnepanelen draait water uit de sloot. Dat gaat dan met een pijp in het midden van mijn perceel de grond in: waterinfiltratie noemen we dat. In de tijd dat ik moet maaien en hooien gaat de pomp een paar dagen uit, zodat ik met de machines het land op kan. Het waterpeil onder mijn land zakt dan tijdelijk tot het minimumniveau voor de waterinfiltratie. Wat dat betekent is allemaal genormeerd en berekend door de universiteit in Wageningen, samen met natuurorganisaties. Waterschap Rivierenland houdt het peil in de gaten.”

Certificaten

De CO2 die op deze manier niet wordt uitgestoten, kan als recht worden verkocht: ‘carbon credits’ of CO2–certificaten. Een partij die credits koopt kan daarmee dus CO2 uitstoten, bijvoorbeeld in de bouw of aanleg van wegen. Ad: ”De prijs ligt nu rond de 80-90 euro per eenheid, waarschijnlijk gaat dat nog wel wat omhoog bij toenemende vraag. Maar het is ook een eindig model, want in 2050 moet de CO2-uitstoot overal zijn teruggebracht naar 0. Ik verwacht dan ook dat de credits in de toekomst minder verhandelbaar worden. We zitten nu duidelijk in een overgangssituatie naar een meer duurzame toekomst. Dit is een tijdelijke oplossing.”

"Ik moet mijn land nog wel kunnen blijven gebruiken voor mijn agrarische bedrijf."

Marktonderzoek

Het experiment wordt gefinancierd door verschillende partijen, maar het is geen verdienmodel voor de boer. Daarvoor is de prijs van de carbon credits te laag. De Rabobank doet onderzoek en bepaalt de prijs op basis van de marktvraag. Nico: “Ik kan er niet van leven, daarom moet ik ook mijn land nog wel kunnen blijven gebruiken voor mijn agrarische bedrijf. Verder brengen beheer en onderhoud ook kosten met zich mee.”

Stikstofproblemen

Het verhaal houdt niet op bij CO2. De Alblasserwaard heeft ook te maken met stikstofnormen. Nico: “Wij wonen net buiten het meest stikstofgevoelige gebied, waardoor een vrijwillige opkoopregeling voor ons niet geldt. Maar er is wel kans dat mijn bedrijf zou moeten inkrimpen.”

Ad: “We weten dat er met dit experiment naast minder CO2 ook minder methaangas wordt uitgestoten in de winter en dat er minder stikstofuitstoot optreedt. Alleen kunnen we dat nog niet precies berekenen en er dus ook nog geen credits aan verbinden. Misschien zijn er mogelijkheden de verminderde stikstofuitstoot te verrekenen in de bedrijfsvoering van de boer, die nu behoorlijk onder druk staat. Dat zou wat lucht kunnen geven.”

In deze video van Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling vertellen Ad en Cees over CO2-certificaten en hoe zij daar gebruik van maken.

Meer video's van Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling:

Elke dag beter. Zuid-Holland.

Deel deze pagina