Interview
Aantrekkelijke eiwitproducten in de winkel. Planet B.io in Delft timmert hard aan de weg.
Fotografie: Herman Zonderland
Eiwittransitie draait allang niet meer om de gefrituurde sprinkhaan
Eiwit is het toverwoord als het gaat om duurzame en gezonde voeding. In Delft werken start-ups, grote bedrijven en kennisinstellingen samen aan alternatieve eiwitten voor producten, die - niet onbelangrijk – ook nog eens lekker zijn. En daarbij krijgt de sector hulp van de provincie Zuid-Holland.
Planet B.io in Delft is een innovatie-ecosysteem voor industriële biotechnologie. Ruim de helft van de 16 start-ups die bij Planet B.io gevestigd zijn, heeft een duidelijke link met de eiwittransitie. Met hulp van de provincie Zuid-Holland en de investeringsmaatschappij InnovationQuarter, richtte de stichting in 2022 Protein Port op: een netwerk van bedrijven, instituten en onderwijsinstellingen, gericht op het verstevigen en versnellen van de eiwittransitie.
Eiwit zit vooral in vlees, vis, ei en zuivel. Er dreigt een tekort te ontstaan door de verwachte bevolkingsgroei naar 10 miljard mensen in 2050. Een koe moet 20 kilo plantaardig eiwit eten om 1 kilo dierlijk eiwit (vlees) te produceren. Overbevissing leidt daarnaast tot lege zeeën en de productie van plantaardig eiwit (met name soja) tot ontbossing. Met alle ecologische gevolgen van dien. De missie is helder. Er moeten duurzame alternatieven komen voor dierlijke eiwitten. Daarom wordt op tal van plekken in de wereld gewerkt aan oplossingen, onder de noemer ‘eiwittransitie’.
"Er moeten duurzame alternatieven komen voor dierlijke eiwitten. Daarom wordt op tal van plekken in de wereld gewerkt aan oplossingen."
Maar hoe werkt dat dan?
Gaat het om de gefrituurde sprinkhaan op je bord? Bouke de Jong, Science & Technology Officer bij Planet B.io legt uit: “Dat stadium zijn we al ver voorbij. Eiwittransitie gaat bijvoorbeeld ook over biotechnologie. Hierbij worden alternatieve eiwitten ontwikkeld met hulp van gezonde micro-organismen, zoals schimmels, gisten en bacteriën. Door die micro-organismen op de juiste manier te voeden, produceren zij nieuwe eiwitten voor voedselproductie. Dit wordt gebruikt in bijvoorbeeld zuivel- en vleesvervangers. Het is een verfijnde technologie waarmee producten steeds beter kunnen worden gemaakt.”
Er komt geen koe aan te pas
Vivici is een voorbeeld van een bedrijf dat gevestigd is bij Planet B.io. Dit bedrijf biedt voedsel- en drankbedrijven dierproefvrije zuiveleiwitten. Bij de vervaardiging ervan komt er geen koe meer aan te pas. Het aanbod aan plantaardige zuivel is de afgelopen jaren enorm gegroeid. Consumenten kunnen melk kopen op basis van soja, noten of algen. En de productie groeit alleen maar. Kwaliteit, zoals smaak, speelt hierbij een steeds grotere rol. “Het bedrijf Impossible Foods bijvoorbeeld”, zegt Bouke, “heeft een vleesvervanger op de markt waarin alternatieve heem-eiwitten zijn toegevoegd. Dit geeft het product een wat bloederige textuur. Daarmee wordt het herkenbaar en aantrekkelijk voor consumenten.”
Smaak en textuur zijn belangrijk voor de consument, en dus ook voor de verdere groei en toepassing van de eiwittransitie. Steeds vaker werken biotech-bedrijven samen met andere bedrijven die expert zijn in smaak. Zoals DSM en Firmenich. Planet B.io stimuleert dit soort samenwerkingen.
Kennis-hub
Planet B.io en Protein Port vormen samen de kennis-hub die het netwerk van organisaties in de eiwittransitie overziet. Bouke: “We brengen ze bij elkaar om te zien waar ze elkaar kunnen stimuleren. Een goed voorbeeld is suikergigant Cosun: bij de productie van suiker uit suikerbieten, komen reststoffen vrij. Die kunnen prima dienen als voeding voor micro-organismen van een andere partij. Door hen bij elkaar aan tafel te zetten, ontstaan deze initiatieven.”
Bouke werkte ruim 12 jaar in de eiwitsector in de Verenigde Staten en neemt de geleerde lessen mee: “In de VS wordt groots gedacht en stevig geïnvesteerd. Met lef. De wetgeving voor kweekvlees is daar onder andere ruimer. Dat draagt bij aan de innovatieve ontwikkeling. In Nederland zijn we nu zo ver dat kweekvlees geproefd mag worden. Verdere wetgeving is nog in ontwikkeling. In Europa moeten we het hebben van samenwerkingen om de concurrentie aan te gaan. Daarmee zijn we in Zuid-Holland goed op weg.”
Biotech-cluster
Zuid-Holland loopt landelijk gezien voorop. Het biotech-cluster in Zuid-Holland omvat 3 universiteiten en vele start-ups, scale-ups en een aantal volwassen bedrijven. Het cluster is geografisch geconcentreerd rondom Leiden (Leiden Bio Science Park), Rotterdam en met name Delft (TU Delft en Biotech Campus Delft). De provincie helpt mee: met de Protein Port-subsidie van €400.000 voor Planet B.io kan verder geïnvesteerd worden in het actief bij elkaar brengen van partijen. Bouke: “En dat is een erg belangrijke stimulans voor de eiwitsector.”