Interview
Loes Viset en Ian Mostert vertellen over de meerwaarde van groenblauwe schoolpleinen.
Fotografie: Martijn Beekman
Spelen en leren op een groenblauw schoolplein
Loes Viset is directeur van Kindcentrum (KC) De Vlinder in Rotterdam (basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, peuterspeelzaal, logopedie en oefentherapie): “Toen ik hier 4 jaar geleden begon, viel het schoolplein me als eerste op. Allemaal tegels, niks te doen voor kinderen. Er werd veel geruzied in de pauzes en er lag een hoop rommel. Dat het anders moest, was wel duidelijk. Het schoolplein en schoolgebouw zijn van de gemeente, dus daar ben ik begonnen.”
“In de natuurspeeltuin ontdekten de kinderen nieuwe mogelijkheden.”
De Speeldernis
Loes’ aanvraag voor een vergroeningssubsidie viel dat jaar buiten de boot. “Maar toen kregen we een deel van de prijs die de wijk Bospolder had gewonnen en konden we toch beginnen. We zijn met de hele school en 2 ontwerpers naar de Speeldernis in Rotterdam gegaan voor inspiratie. In deze natuurspeeltuin ontdekten de kinderen nieuwe mogelijkheden en maakten ze eigen ontwerpen van wat ze graag wilden zien op het schoolplein, zoals een waterglijbaan, hoogteverschillen en bloeiende planten. Veel daarvan konden we ook echt gebruiken.”
Pissebedden onder tegels
Samen met de kinderen werden de tegels gewipt. Loes: “Daar kwamen dan bijvoorbeeld pissebedden onder tevoorschijn. Sommige kleuters waren daar zo door gebiologeerd dat ze geen tegel meer hebben aangeraakt die dag.” In coronatijd waren mensen huiverig om naar een bijeenkomst te komen, zelfs al was die buiten. “We hebben toen een zeecontainer neergezet met de ontwerpen. Door de kijkgaten konden mensen ook buiten schooltijden een kijkje komen nemen. Vooral direct omwonenden kwamen naar de 2 inspiratiedagen en waren enthousiast. En ouders en grootouders uit de buurt wilden in de schoolvakanties wel water geven.”
Bron met waterpomp
Die zomer regende het zo overvloedig dat water geven niet eens nodig was. “Ik had ook nog graag het hemelwater willen opvangen, dat gaat nu rechtstreeks het riool in”, zegt Loes. “Dat bleek een brug te ver: er kwamen allerlei bezwaren. We hebben toen een bron laten slaan, waar we een pomp op hebben aangesloten. Het water is niet geschikt om te drinken of planten te begieten, er zit teveel ijzer in. Maar de kinderen kunnen er wel mee spelen in de zandbak. Ze bedienen ook zelf de pomp.”
Rustend plantje
Er is een dakmoestuin en er zijn vogel- en insectenhuisjes. “Vroeger zagen we hier helemaal geen insecten, nu wemelt het van de torretjes, bijen, lieveheersbeestjes en vlinders. Dat valt de kinderen natuurlijk ook op. Spelenderwijs leren ze zo van alles over de natuur. Zoals wanneer de juf vertelt dat dat plantje niet dood is, maar onder de grond rust en in het voorjaar weer tevoorschijn komt. In het najaar planten we bloembollen met de kinderen en het eerste jaar hebben we eenjarigen gezaaid. We doen ook allerlei lessen deels buiten, van rekenen tot kaartlezen.”
“Spelenderwijs leren de kinderen zo van alles over de natuur.”
Tuinieren en koken
Projectleider IVN Natuureducatie Ian Mostert is blij met het voorbeeld van De Vlinder, net als dat van andere basisscholen. “We hebben intussen al heel wat groene en groenblauwe schoolpleinen in Zuid-Holland. Gemeenten, waterschappen en de provincie bieden subsidiemogelijkheden. Wij geven advies, ontwikkelen lespakketten voor buiten en vragen aandacht voor een leerrijke omgeving op school. Dat werpt zijn vruchten af. We zijn nu bezig met het voortgezet onderwijs. Daar kun je bijvoorbeeld een moestuin combineren met lessen over tuinieren en koken. Vooral voor het speciaal onderwijs is dat heel belangrijk.”
Doe ook mee
Geïnspireerd geraakt? Kijk eens op Groenblauwe schoolpleinen, waar je veel tips vindt voor de aanpak en financieringsmogelijkheden. Waterschappen, gemeenten en ook de provincie Zuid-Holland kunnen helpen met subsidie. Of kijk op de site van IVN. “In 2030 moet de helft van alle schoolpleinen in Zuid-Holland groen zijn, dus dit is de tijd om mee te doen,” aldus Ian.
Niks hufterproof
Onderhoud van het schoolplein heeft De Vlinder in eigen beheer. “Onze tuinman doet het half voor zijn plezier”, zegt Loes, “ik zie tenminste een deel van zijn uren niet terug op de rekening.” Daarbij heeft iedere groep om de beurt een dag ‘dienst’, dan ruimen ze de papiertjes en andere rommel op en legen ze de prullenbakken, zodat de meeuwen er niet in gaan grasduinen.
“Zo blijft het netjes en leren de kinderen te zorgen voor hun omgeving. We hebben veel minder troep dan voorheen en ook moeders met kleine kinderen komen nu hier. Niets hier is hufterproof gemaakt, want het is juist aantrekkelijk om daarop je krachten te proberen. En alles blijft evengoed heel.”
“In 2030 moet de helft van alle schoolpleinen in Zuid-Holland groen zijn, dus dit is de tijd om mee te doen.”